Su Ayak İzi Nedir? Neden Önemsemeliyiz?

Günlük yaşamda suyu genellikle musluktan akan haliyle biliyoruz. Su ayak izinden bahsederken bir ürünün ya da hizmetin üretiminden tüketimine kadar olan sürecinde kullanılan toplam tatlı su miktarını göz önünde bulundururuz. Sadece musluktan akan suyu değil üretim zincirindeki ‘gizli’ suyu da kapsar.

Basitçe 3 kategoride inceleyecek olursak:

·       Mavi su: Baraj, göl, nehir gibi yüzey sularından ya da yer altı sularından kullanılan su.

·       Yeşil su: Yağmur suyunun toprağa düşüp bitkiler tarafından kullanılması. Tarımda önemli bir rol oynar.

·       Gri su: Bir ürünü üretirken ortaya çıkan kirliliği seyreltmek için gereken temiz su.

Örneklendirecek olursak:

·       1 bardak kahve içmek: kahve çekirdeğinin yetişmesi + işlenmesi + taşınması = yaklaşık 140 litre su

·       1 tişört: pamuk yetiştirilmesi + boyaması + işlenmesi = yaklaşık 2.500 litre su

·       1 dilim ekmek: buğdayın yetişmesi + öğütülmesi + fırınlanması = yaklaşık 40 litre su

·       1 kot pantolon: pamuk yetiştirme + iplik ve kumaş üretimi + boya ve yıkama işlemi + nakliye ve tüketim = yaklaşık = 7.000 – 10.000 litre

Su ayak izi, görünmeyen ve fark etmediğimiz su tüketimimizi anlamamıza yardımcı oluyor. Bu da bireysel tüketim alışkanlıklarımızdan itibaren daha sürdürülebilir seçimler yapmamızı etkiliyor.

BİYOTEKNOLOJİDE SU AYAK İZİ

Laboratuvar

·       Saf su üretimi: Deiyonize 1 litre saf su için 2-3 litre atık su üretir.

·       Sterilizasyon ve temizlik: Cam malzemeler, otoklav ve fermentör temizlikleri yüksek miktarda su tüketir.

·       Soğutma: Özellikle eski cihazlarda sürekli akan musluk suyu kullanılır.

Endüstriyel Üretim

·       Fermantasyon: Mikroorganizmaların beslenmesi için kullanılan karbon kaynakları (şeker, nişasta vb.) tarımsal üretimden gelir, bu sebeple su ayak izi yüksektir.

·       Temizlik süreçleri: Endüstriyel fermentör ve boru hatları her üretim sonrası binlerce litre su ile temizlenir.

·       Soğutma: Büyük ölçekli üretimlerde reaktörlerin ısısını düşürmek için devasa miktarda su gerekir.

·       Atık su (gri su): Çıkan biyolojik ve kimyasal atıklar, arıtılmadan bırakılırsa çevreye ek yük getirir.

NASIL AZALTILABİLİR?

Laboratuvar:

·       Saf su sistemlerinde geri dönüşüm teknolojileri kullanmak. (Atık suyu teknik temizlikte yeniden kullanmak.)

·       Kapalı devre soğutma sistemlerine geçmek.

·       Otoklav ve yıkama işlemlerini tam kapasite kullanarak gereksiz tekrarları azaltmak.

Endüstriyel Üretim:

·       Daha düşük sıcaklıkta, daha az suyla çalışan biyokatalizörler geliştirmek.

·       Temizlik suyunun filtrasyonla yeniden kullanımı

·       Kuru veya düşük nemli fermentasyon teknolojileri

·       Atık suyun biyolojik arıtımı

Stratejik Yaklaşım:

·       Hangi aşamada su ayak izinin en yüksek olduğunu belirlemek.

·       Yeşil kimya ve biyosürfektan gibi çevre dostu ürünlere yönelmek.

·       Tarımsal hammaddeleri kuraklığa dayanıklı çeşitlerden seçmek.

Biyoteknoloji hem su tüketen bir sektör hem de su ayak izini küçültmeye çözüm geliştiren bir araç. Burada kritik nokta süreçleri şeffaf bir şekilde analiz etmek ve suyu bir ham madde gibi yönetmek olacaktır.